Υπέρταση
Τι είναι η αρτηριακή πίεση;
Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που δημιουργεί η καρδιά προκειμένου να προωθήσει το αίμα στα αιμοφόρα αγγεία. Όταν η καρδιά συσπάται και προωθεί το αίμα στις αρτηρίες, η πίεση είναι υψηλότερη και ονομάζεται συστολική (μεγάλη). Όταν η καρδιά χαλαρώνει και δέχεται το αίμα που επιστρέφει σε αυτήν η πίεση είναι χαμηλότερη και ονομάζεται διαστολική (μικρή). Όταν μετράμε την αρτηριακή πίεση αξιολογούμε και τη συστολική και τη διαστολική πίεση.
Τι είναι η υπέρταση;
Υπέρταση ονομάζεται η υψηλή πίεση του αίματος μέσα στο αρτηριακό δίκτυο. Συνήθως είναι αυξημένη τόσο η συστολική, όσο και η διαστολική πίεση. Όμως, μερικές φορές μπορεί να υπάρχει μεμονωμένη συστολική ή μεμονωμένη διαστολική υπέρταση.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης;
Ιδανικά η συστολική πίεση πρέπει να είναι μέχρι 120 mm Hg και η διαστολική μέχρι 80. Τα ανώτερα φυσιολογικά όρια είναι έως 139 για τη συστολική και έως 89 για τη διαστολική.
Σε τι οφείλεται η υπέρταση;
Στο 95% των περιπτώσεων δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία για την εμφάνιση της υπέρτασης και χαρακτηρίζεται σαν «ιδιοπαθής». Σε σπάνιες περιπτώσεις και κυρίως σε άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών η υπέρταση οφείλεται σε νοσήματα των νεφρών ή των ενδοκρινών αδένων. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της πίεσης, όπως το κάπνισμα, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή, το στρες καθώς και ορισμένα φάρμακα.
Τι συμπτώματα έχει κάποιος με υπέρταση;
Συνήθως κανένα. Μερικές φορές η απότομη αύξηση της πίεσης μπορεί να συνοδεύεται από πονοκέφαλο ή βοή στα αυτιά.
Είναι κληρονομική η υπέρταση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει κάποια κληρονομική επιβάρυνση. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που έχει γονείς υπερτασικούς έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσει και ο ίδιος υπέρταση.
Τα φυσιολογικά επίπεδα της αρτηριακής πίεσης διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία;
Όχι. Η κοινή πεποίθηση ότι τα ηλικιωμένα άτομα πρέπει να έχουν υψηλότερη πίεση από τα άτομα νεώτερης ηλικίας είναι λανθασμένη. Σε οποιαδήποτε ηλικία η υπέρταση προκαλεί βλάβες και πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Τι είναι η «υπέρταση της λευκής μπλούζας»;
Υπέρταση της λευκής μπλούζας ονομάζουμε το φαινόμενο να έχει κάποιος αυξημένη πίεση όταν επισκέπτεται το γιατρό, ενώ η πίεσή του είναι φυσιολογική όταν μετράται στο σπίτι. Η αύξηση της πίεσης κατά την επίσκεψη στο γιατρό οφείλεται στο ψυχολογικό στρες που προκαλεί η ιατρική εξέταση. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που εμφανίζουν την «υπέρταση της λευκής μπλούζας» έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν σταθερή αρτηριακή υπέρταση στο μέλλον και για το λόγο αυτό χρειάζονται στενή ιατρική παρακολούθηση.
Ποιες βλάβες προκαλεί η υπέρταση;
Μακροχρόνια η υπέρταση προκαλεί βλάβες σε διάφορα όργανα, όπως στην καρδιά (καρδιακή ανεπάρκεια), στους νεφρούς (νεφρική ανεπάρκεια) και στον εγκέφαλο (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλική ατροφία). Επίσης, επιταχύνει τη βλάβη των αρτηριών (αθηροσκλήρυνση) οδηγώντας έτσι σε ισχαιμική βλάβη διαφόρων οργάνων, κυρίως σε έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επιπλέον, η αρτηριακή υπέρταση ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για το σχηματισμό ανευρύσματος της αορτής.
Ποιοι είναι οι στόχοι της αντιυπερτασικής θεραπείας;
Η αντιυπερτασική θεραπεία αποσκοπεί στην επάνοδο των τιμών της αρτηριακής πίεσης στα φυσιολογικά επίπεδα (δηλαδή κάτω από 140/90 mm Hg), στην αναστολή της εξέλιξης ή και στην υποστροφή των βλαβών που προκαλούνται από την αρτηριακή πίεση και στην πρόληψη οξέων επεισοδίων όπως το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ειδικά για τα διαβητικά άτομα τα επιθυμητά επίπεδα αρτηριακής πίεσης είναι κάτω από 130/85 mm Hg.
Πώς πρέπει να παίρνουμε τα φάρμακα για την υπέρταση;
Τα αντιυπερτασικά φάρμακα τα παίρνουμε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας. Συνήθως χρειάζεται να τα παίρνουμε κάθε μέρα, ανεξάρτητα αν έχουμε υψηλή πίεση. Είναι λάθος να παίρνουμε φάρμακο μόνο τις ημέρες που έχουμε υψηλή πίεση.
Χρειάζονται πάντοτε φάρμακα για τη θεραπεία της υπέρτασης;
Όχι πάντοτε. Μερικές φορές αρκεί η εφαρμογή κάποιων απλών μέτρων, όπως η ελάττωση της πρόσληψης αλατιού, η ελάττωση του σωματικού βάρους, η τροποποίηση του διαιτολογίου, η διακοπή του καπνίσματος και η συστηματική ήπια σωματική άσκηση για να επανέλθει η πίεση στα φυσιολογικά επίπεδα. Όταν όλα τα παραπάνω δεν επαρκούν για τη ρύθμιση της πίεσης τότε προστίθεται η φαρμακευτική αγωγή.
Έχουν παρενέργειες τα αντιυπερτασικά φάρμακα;
Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και τα αντιυπερτασικά έχουν παρενέργειες. Για το λόγο αυτό πρέπει να τα παίρνουμε πάντοτε με συνταγή γιατρού και να βρισκόμαστε υπό ιατρική παρακολούθηση.
Πρέπει να μετράμε μόνοι μας την πίεση;
Ναι. Οι μετρήσεις στο σπίτι έχουν ιδιαίτερη σημασία προκειμένου ο γιατρός να αξιολογήσει τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η μέτρηση πρέπει να γίνεται σε ηρεμία (παραμονή σε καθιστή θέση για 20 λεπτά περίπου) και να μην έχει προηγηθεί γεύμα, λήψη καφέ ή αλκοόλ ή κάπνισμα για μία ώρα.
Τι θα κάνω αν ξαφνικά η πίεσή μου ανέβει πολύ;
Θα ηρεμήσετε και θα ξαπλώσετε. Θα επαναλάβετε τη μέτρηση μετά από μισή ώρα. Βεβαιωθείτε ότι έχετε πάρει κανονικά τα φάρμακά σας. Αν η πίεση παραμένει υψηλή ή αν υπάρχουν συμπτώματα όπως δύσπνοια, πόνος στο στήθος ή δυνατός πονοκέφαλος επικοινωνείστε με το γιατρό σας. Σε καμιά περίπτωση μην παίρνετε υπογλώσσια χάπια αν προηγουμένως δεν έχετε ρωτήσει το γιατρό σας.
Η διαστολική υπέρταση είναι πιο επικίνδυνη από τη συστολική;
Όχι. Και οι δύο τύποι υπέρτασης είναι το ίδιο επικίνδυνοι και χρειάζονται αντιμετώπιση.
Πόσα φάρμακα χρειάζεται να παίρνει κανείς για να ρυθμιστεί σωστά η πίεση;
Ο αριθμός των απαιτούμενων φαρμάκων εξατομικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου. Πολλοί ρυθμίζονται ικανοποιητικά με ένα φάρμακο, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται συνδυασμός δύο ή και περισσότερων φαρμάκων.